Podzielmy się opłatkiem!

Już niedługo najważniejszy wieczór w całym roku, na który czekają nie tylko Ci najmłodsi, ale wszyscy bez wyjątku. Zanim jednak zasiądziemy do wigilii, nastąpi piękny zwyczaj podzielenia się opłatkiem. Opłatek to symbol pojednania i przebaczenia, przyjaźni i miłości. Bez niego chyba żaden chrześcijanin nie wyobraża sobie 24 grudnia.
Sama nazwa opłatek wywodzi się z łaciny: „oblatum”, czyli „dar ofiarny”. Jest to cieniutki płatek chlebowy, wyrabiany z białej mąki i wody, bez drożdży, soli i zakwasu. Od opłatka spożywanego podczas mszy świętych różni się tym, iż nie jest konsekrowany, lecz wyłącznie pobłogosławiony.
Opłatki, jakie dziś znamy pierwsi zaczęli wypiekać zakonnicy z klasztoru benedyktyńskiego we Francji. Stamtąd zwyczaj ten rozpowszechnił się na całą Europę i wraz z chrześcijaństwem przybył także do Polski. Opłatek używany był jednak wyłącznie do Mszy św. i do konsekracji komunikantów dla wiernych. Ozdabiano go symbolami religijnymi, scenami z narodzin Jezusa oraz roślinnymi ornamentami. Dokładnie nie wiadomo, kiedy tradycja dzielenia się opłatkiem na stałe zagościła w polskich domach. Pierwsze wzmianki pochodzą z XVIII w.
Tradycja łamania się opłatkiem sięga czasów wczesnochrześcijańskich i początkowo nie miała nic wspólnego z Bożym Narodzeniem. Wierni przynosili do kościołów chleb, by potem zanieść go bliskim lub przyjaciołom, którzy z jakichś względów nie mogli przyjść na mszę.
Symbolika opłatka rozpościera się na dwóch płaszczyznach: duchowej tj. miłość, przyjaźń, pojednanie i materialnej, czyli nawiązanie do modlitwy „Ojcze nasz”, co oznacza by nigdy nie zabrakło nam chleba, czy szerzej: jedzenia. Według słów św. Alberta opłatek winien nam także przypominać, abyśmy byli "dobrymi i podzielnymi jak chleb". Przełamanie się opłatkiem niesie ze sobą silny ładunek życzliwości, miłości, zrozumienia i wybaczenia – wszystko to pozwala uczestnikom Wigilii zasiąść w zgodzie i harmonii do wspólnego stołu, by razem przeżyć ten wyjątkowy wieczór.
Podczas dzielenia się opłatkiem, jako pierwszy życzenia składa najstarszy członek rodziny, który rozdziela go między resztę domowników, po czym reszta łamie się opłatkiem z wszystkimi pozostałymi uczestnikami wieczerzy. Często mieszkańcy wsi przygotowywali kolorowe opłatki przeznaczone dla zwierząt domowych, ponieważ uważano, iż są to tak niezwykłe święta, w których również zwierzętom gospodarskim należą się życzenia. Być może nie wszyscy o tym wiedzą, ale dzielenie się opłatkiem w trakcie wigilii jest zwyczajem praktykowanym wyłącznie w Polsce, a do stołu można zasiąść dopiero po złożeniu życzeń, ale nie wcześniej, niż pojawi się pierwsza gwiazdka na niebie.
W pięknych słowach o tym zwyczaju pisał Cyprian Kamil Norwid:
"Jest w moim Kraju zwyczaj, że w dzień wigilijny,
Przy wzejściu pierwszej gwiazdy wieczornej na niebie,
Ludzie gniazda wspólnego łamią chleb biblijny,
Najtkliwsze przekazując uczucia w tym chlebie".
W nawiązaniu do wyżej cytowanych słów chcę złożyć wszystkim mieszkańcom miasta i gminy Goniądz najserdeczniejsze życzenia:

Wesołych Świąt! Bez zmartwień, z barszczem, z grzybami, z karpiem, z gościem, co niesie szczęście! Czeka nań przecież miejsce.
Wesołych Świąt! A w Święta niech się snuje kolęda i gałązka świerkowa, niech Wam pachnie na zdrowie.
Wesołych Świąt! Przecież Jezus przechodzi dzisiaj pośród nas ..."
Radosnego oczekiwania i gotowości na przyjęcie Bożego Syna do swego życia, mocy Ducha Świętego, który pomoże nam uwielbiać Boga i zasiewać ziarno pokoju wśród bliskich. Wielu darów Bożych w Nowym Roku!
Arkadiusz Studniarek