Wypadki przy pracy rolniczej

W 2013 roku rolnicy z terenu działania OR KRUS w Białymstoku zgłosili 1769 zdarzeń wypadkowych, o 13,2% mniej niż przed rokiem. W przeliczeniu na 1 tys. ubezpieczonych wskaźnik wypadkowości wynosił 17,4 i w porównaniu z rokiem 2012 spadł o 2,3/1000. W przypadku 1308 zdarzeń przyznano jednorazowe odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego wypadkiem przy pracy rolniczej, tj. o 11,3% decyzji mniej w porównaniu z rokiem 2012.


Do wypadków przy pracy rolniczej w naszym regionie dochodzi najczęściej w wyniku upadku osób (44,4 % wszystkich zdarzeń), spowodowanych głównie złym stanem nawierzchni podwórzy i ciągów komunikacyjnych. Liczną grupę stanowią też uderzenia, przygniecenia i pogryzienia przez zwierzęta (19,3%), będące skutkiem nieodpowiedniego postępowania ze zwierzętami, a także niewłaściwej konstrukcji zagród i kojców (np. braku możliwości zadawania karmy z zewnątrz stanowiska).
Do licznych i szczególnie niebezpiecznych należą wypadki spowodowane pochwyceniem przez części ruchome maszyn i urządzeń (10,8%). Ich przyczyną jest najczęściej wykonywanie czynności w strefie zagrożenia, brak osłon na częściach ruchomych oraz oczyszczanie, regulowanie i naprawienie maszyn przy włączonym napędzie.
W 2013 roku większość wypadków miała miejsce bezpośrednio w obejściu gospodarstwa rolnego: w budynkach gospodarskich (39,4%) i na podwórzu (39,3 %), najczęściej podczas obsługi zwierząt (29,5 % wszystkich zdarzeń). Co trzeci wypadek wydarzył się z udziałem maszyn i urządzeń rolniczych – głównie ciągników, przyczep i pilarek łańcuchowych do drewna.
Większość poszkodowanych, bo aż 71 % stanowili mężczyźni, którzy najczęściej ulegali wypadkom na skutek upadku z wysokości oraz pochwycenia przez części ruchome maszyn i urządzeń. Kobiety natomiast częściej ulegały wypadkom w wyniku potknięcia lub poślizgnięcia się oraz potrącenia i przygniecenia przez zwierzęta.
Rolnicy, którzy w 2013 roku ulegali wypadkom przy pracy rolniczej najczęściej doznawali urazu kończyn górnych (42,0%) i dolnych (42,1%) Nierzadko poszkodowani przez kilka miesięcy po wypadku byli niezdolni do pracy.


Aby uchronić się przed wypadkami w gospodarstwie rolnym, trzeba przestrzegać podstawowych zasad bezpiecznej pracy. Oto najważniejsze z nich:

1. Przystępując do pracy należy pamiętać o założeniu właściwego ubrania roboczego – ściśle przylegającego do ciała (bez luźnych i zwisających elementów), ale nie krępującego ruchów oraz wygodnych i nie śliskich butów – najlepiej z podwyższoną cholewką, chroniącą nogę przed skręceniem.

2. Na co dzień trzeba dbać o ład i porządek w obejściu gospodarstwa. Podwórze należy uporządkować, wyrównać i utwardzić. W okresie zimowym ciągi komunikacyjne na bieżąco odśnieżać i posypywać piaskiem. W drzwiach i przejściach budynków gospodarskich nie można umieszczać progów, a na korytarzach i ciągach komunikacyjnych pozostawiać zbędnych przedmiotów i narzędzi, o które łatwo się potknąć.

3. Kojce i zagrody inwentarskie należy tak konstruować, aby codzienna obsługa odbywała się bez wchodzenia pomiędzy zwierzęta. Nigdy nie należy podchodzić do zwierząt bez uprzedzenia, a podczas pracy trzeba zachowywać się zdecydowanie, ale spokojnie i rozważnie. W żadnym przypadku nie można pozwalać na drażnienie i złe traktowanie zwierząt, by nie odpłaciły się tym samym.

4. Przed przystąpienie do pracy należy zawsze sprawdzić stan techniczny maszyn i urządzeń, w tym osłony zespołów roboczych. Wszelkie czynności obsługowe (np. oczyszczanie, regulowanie, zakładanie sznurka do prasy) można wykonywać tylko przy wyłączonym napędzie maszyny i silniku ciągnika oraz zabezpieczeniu przed opadnięciem lub przemieszczeniem się.

Łukasz Gilewski
OR KRUS w Białymstoku