Folwark kościelny - Krzeczkowo...
Grodzisko nosi nazwę Pisarowa Góra, nazwane tak prawdopodobnie od zabudowań mieszczących się tam budynków siedziby gminy w końcu XIX i pocz. XX w. W 1998 r odkryto wczesnośredniowieczne grodzisko w Krzeczkowie. Pewne światło na dzieje grodu rzuca fakt, że grodzisko znajdowało się w XVI - XIX w. na terenie folwarku plebana goniądzkiego. Świadczyć by to mogło, że w Krzeczkowie pierwotnie usytuowany był najdawniejszy kościół parafialny a po przeniesieniu funkcji miejskich i zarządu dóbr do dzisiejszego Goniądza w Krzeczkowie pozostała dawna świątynia.
W trakcie wykopalisk 2000 r. (przebadano tam ok. 300 m2 powierzchni stanowiska) odnaleziono tam pozostałości spalonego budynku, a w jednej z izb zawalony piec kaflowy. Do budowy tego pieca "wtórnie" miano użyć cegły palcówki. Na kaflach spotykane są wypukłe przedstawienia: Lwa (z głową zwrócono w lewo i z głową zwróconą w prawo), inne z herbem Lubicz i monogramami: "K. Ż. G.(?) M."
W latach 1571-1613 proboszczem kościoła Farnego w Goniądzu przez 43 lata był ks. Fryderyk Danigel. 12 marca 1618 Plebanem kościoła Farnego w Goniądzu był ks. Paweł Giza, proboszcz liwski.
3 października 1629 Kapituła wileńska, "na obejrzenie beneficjów do kapituły należących", skierowała do parafii goniądzkiej, której plebanem był Kasper Żaliwski, wizytatora, prałata Białłozora. Z kolei "kanonika wileńskiego i poznańskiego Kaspra Żaliwskiego do parafii Radoszkowickiej, przez ks. Zabłockiego zajmowanej."
27 maja 1633 Kapituła wileńska postanowiła o sfinansowaniu 3-miesięcznej delegacji archidiakona Kaspra Żaliwskiego dla zwizytowania parafii diecezji wileńskiej: "Zezwolili też na 3 miesiące prezencji ks. Żaliwskiego, wyprawiającemu się przez JW pasterza [bpa wileńskiego] na wizytę dóbr biskupich, a razem i kościołów parafialnych, ale to tylko jedynie ze względu na dobra biskupie, do których obejrzenia kapituła prawem jest obowiązana, gdyż kościoły parafialne do niej nie należą, lecz prałat archidiakon, pobierający prezencję wizytować one z urzędu swego powinien.
Do dnia dzisiejszego zachowały się protokoły tej wizytacji, będące najdawniejszymi wizytacjami parafii diecezji wileńskiej. Archidiakon wileński Kasper Żaliwski zwizytował również 24 października 1633 r. parafię Farną w Goniądzu, której był plebanem i tamtejszą prepozyturę św. Ducha. Niestety wizytacja dotyczyła jedynie samych świątyń, a nie ich beneficjów, dlatego nie znajdujemy w protokóle wizytacyjnym opisu Krzeczkowa.
Zaniedbał też wówczas podać charakterystykę plebana kościoła Farnego, czyli własnej osoby, co czynił przy innych świątyniach. Wizytację zakończył pewnie dopiero w początkach lutego 1634, bo dopiero wówczas (4 lutego 1634) ponownie pojawił się po długiej przerwie (trwającej od 27 maja 1633 r.) na posiedzeniach kapituły wileńskiej.
W plebanii goniądzkiej do 1804 r. przechowywany był Inwentarz apparatu do altarii przy kościele goniądzkim fundowanej, testamentem legowanego, od sławnej pamięci JM ks. Caspra Żaliwskiego, archidiakona wileńskiego, sekretarza JKM, plebana węgrowskiego w roku 1645 miesiąca Augusta 19 dnia od JM księżej egzekutorów niżej mianowanych spisany i JM ks. Piotrowi Żaliwskiemu plebanowi goniądzkiemu oddany.
Od 25 października 1674 Prepozytem kościoła szpitalnego św. Ducha był Adam Stanisław z Tybor [Cibor ?] Żochowski. "Ista ecclesia post incendium civitates Goniądzensis in Anno 1666 noviter extructa." Przyjmując założenie, że kafle do domu administratorskiego trafiły wtórnie z innego obiektu, a nie były wykonywane specjalnie do niego, można by - z zastrzeżeniami - domyślać się, że wykonano je być może dla plebani św. Ducha w mieście Goniądzu, a po złączeniu obu prepozytur - parafialnej i szpitalnej, co miało miejsce za czasów bpa A. Betańskiego w 2 połowie XVIII w. kafle z plebanii św. Ducha przewieziono do Krzeczkowa i wtórnie użyto do budowy tam pieca, w czasach bpa Betańskiego. Żochowski był prepozytem kościoła św. Ducha w 1684 r.
"Folwark Krzeczkow do plebanii goniądzkiej należący. Inwentarz folwarku tegoż..., przy prezencji JM ks. Andrzeja Lewickiego plebana goniądzkiego przeszłego sukcesora tej plebanii niżej się specyfikuje, tak budynki, jako bydło i inne necessaria folwarkowe:
Budynki:
Budynek do mieszkania stary z alkierzem.
Budynek dla czeladzi, z komorą, także stary.
Gumna dwa stare.
Obora na bydło stara.
Stajnia i spichlerz stary.
Browar i ozdownia.
W skład inwentarza żywego folwarku wchodziło m. in. krów - 8, owiec - 10, Świn - 12, gęsi - 10, indyków - 7, kaczek - 8, kur - 12.
Według tego samego inwentarza z 1734 r. do tego folwarku Krzeczkowo gruntów funduszowych należy włók 15, pięć na chłopów a dziesięć na folwark. Znajdują się tam też dwa młyny i karczma we wsi Krzeczkowie której atredarzem niewierny Żyd Józef Ickowicz płaci arędy - 60.
W 1743 r. "We wsi Krzeczkowie folwark de novo restaurowany. Wszystkie gumna, obory, stajnie, z gruntu restaurowane. Budynki, które tak rok, z dopuszczenia Boskiego, ze wszystkiemi gumnami, chlewami zgorzały, te de nowo wybudowaną [ss] i postawione. Co jest złego, za łaską Pana Boga, zapewne przyjdzie ad effectum".
22 lipca 1762 probostwo goniądzkie obejmuje Czech ks. Antoni Wacław Betański (1715-1786), kanonik Reginogradcensi, proboszcz knyszyński.
"Predium plebanale dictum Krzeczkow:
Folwark, izba do mieszkania dla podstarościego, stara, potrzebuje reparacji.
Gumna nowo i porządnie zbudowane, z zamkami żelaznemi.
Spichlerz nowy, porządny."
Przedstawienie heraldyczne Lwa na kaflach z Krzeczkowa bez wątpienia pochodzi z czasów proboszczowania w Goniądzu bpa Betańskiego. Nawiązuje do herbu Czech lub Lwowa.
1 września 1765 w inwentarzu zapisano:
Nota bene. Ołowiu wyprowadzonego z Gdańska do budynku Krzeczkowskiego więcej pół świni. Koniec i na boku zacechowano literą "B".
"Żelazo.. Nota bene. Ślosarzowi na oków do budynku Krzeczkowskiego dna sztaba 1, która ważyła funtów 35 1,, z której robota jeszcze nie odebrana. Nota bene. Znajduje się już gotowego okowu do budynku Krzeczkowskiego:
Zawias do drzwi, z krukami par 3.
Czwartą wzięto do fortki u obórki, tudzież klamkę wzięto do tejże fortki.
Zawias do okiennic z drukami par 8.
Zawiasek do okien par 9 1.
Slosakow do okiennic z klinikami par 4.
Na roznikow do okien para 1.
Klamka i co do niej należy.
Antabek do drzwi sztuk 3.
Probojkow maleńkich par 7.
Snitnaglow par 13.
Nota bene. Na to wszystko wydałem żelaza funtów 65 1. Wolno ważyć i miarkować, jeżeli wszystko. Nota bene. Stali w pręcie funtów nr 11...
Arkadiusz Studniarek.
Całość informacji i zdjęcia - Autora...