Książka autorstwa Zbigniewa Tomasz Klimaszewskiego pt. „Parafia Świętego Wojciecha w Białymstoku” należy do gatunku monograficzno-kronikarskiego. W sposób chronologiczny przybliża historię kościoła i aktualne działania parafii. Zamieszczenie w niej około 200 zdjęć stanowi dla czytelnika dużą albumową atrakcję, jednoczeŚnie czyni z książki dokumentalny zapis zdarzeń.
Praca Zbigniewa Klimaszewskiego jest pierwszą kompletną próbą zebrania starych i nowych dziejów białostockiej Świątyni. W bogatej historii 13parafii można, w sposób naturalny, wyodrębnić cztery etapy, ujęte w pierwszych rozdziałach.
Pierwszym etapem są dzieje parafii ewangelicko-augsburskiej, której korzenie sięgają początków XIX wieku. Z parafią Św. Jana Chrzciciela (takiego patrona miał do 1944 roku obecny koŚciół Św. Wojciecha), związane były losy mniejszości niemieckiej zamieszkałej w Białymstoku. Kopalnią wiedzy na ten temat są zachowane w Archiwum Państwowym w Białymstoku, zapisane w języku niemieckim, protokoły z posiedzeń Rady KoŚcielnej białostockiego KoŚcioła ewangelicko-augsburskiego z lat 1865 - 1940.
Przełomową datą w dziejach koŚcioła był 19 sierpnia 1944 roku, kiedy to Białystok znalazł się w całkowicie zmienionych warunkach historycznych. Od tego czasu, na mocy aktu PKWN, Świątynia przeszła po wieczne czasy w zarząd KoŚcioła rzymskokatolickiego. Formalnie Świątynię wykupiono w 1973 roku od Konsystorza KoŚcioła ewangelicko-augsburskiego za sumę 2 milionów 100 tysięcy złotych.
Organizowaniem koŚcioła pod wezwaniem Św. Wojciecha zajął się, wielki patriota i wychowawca młodzieży białostockiej, ks. Antoni Zalewski. Trudny okres jego 17-letniego zarządu koŚciołem nie znalazł do tej pory szerszego opracowania.
Decyzją władz koŚcielnych, w 1961 roku, koŚciół Św. Wojciecha przeszedł pod kierownictwo rektorów Archidiecezjalnego Wyższego Seminarium Duchownego w Białymstoku. W czasie tego seminaryjnego okresu władzę nad koŚciołem kolejno sprawowali: ks. biskup Władysław Suszyński, ks. prałat Antoni Cichoński i ks. rektor Stanisław Piotrowski.
Powstanie parafii Św. Wojciecha, w 1979 roku, jest początkiem czwartego etapu dziejów koŚcioła. Okres ten jest szczególnie bliski czytelnikom, bowiem dotyka bieżących wydarzeń, których mieszkańcy Białegostoku byli i są Świadkami. Aktualnemu życiu parafii Św. Wojciecha poŚwięcono kolejne rozdziały, które są zarysem bardzo bogatej działalnoŚci wspólnoty parafialnej zarówno pod zarządem pierwszego proboszcza ks. dra Zygmunta Lewickiego, jak i obecnego ks. kanonika Stanisława Szczepury.
Bogata w wydarzenia historia koŚcioła, najpierw ewangelickiego-augsburskiego, a obecnie rzymskokatolickiego wymaga bardziej szerszego opracowania przez historyków i innych badaczy przedmiotu. Książka Zbigniewa Klimaszewskiego jest jedynie chronologicznie uporządkowanym zarysem dziejów koŚcioła, z ukazaniem obecnych działań duszpasterskich parafii Św. Wojciecha w Białymstoku.

Aktualizacja strony: 14.07.2008 r.