OSADNICTWO RYCERSKIE, BOJARSKIE ORAZ DROBNOSZLACHECKIE
Jednak wówczas, gdy nieboszczyk pan Mikołaj (Radziwiłł) wojewoda wileński te lasy między starymi i nowymi granicami dla siebie zabrał i przyłączył do Goniądza, wówczas odebrał od ludzi wielkoksiążęcych te drzewa bartne i stąd ich wypędził.To są nowe granice, które niedawno zostały położone, poza granicami pana Stanka Sudiwojewicza, w tych puszczach grodzieńskiej i bielskiej.
Wpierw zaczęła się granica od wododziału. Z tego wododziału rzeka Czarna wypływa i wpada do rzeki Sokołdka Ladzka.
Długość tej Czarnej do Sokołdki 2 mile. A rzeka Sokołdka wpada do rzeki Supraśli. Długość tej Sokołdki do Supraśli 3 mile. A Supraśl wpada do rzeki Narwi. Którą to rzeką Supraśl idzie granica majętności pana Aleksandra Chodkiewicza z puszczą bielską.
Tą Supraślą rzeką do Narwi, gdzie ona wpada w Narew - wzdłuż 6 mil. Narwią rzeką, od ujścia do niej rzeki Supraśli do rzeki Nereśl - wzdłuż 4 mile. A rzeką Nereślą, do Kmitówki, która Kmitówka wpada do Bobry - wzdłuż 7 mil. A trochę dalej Bobrą do rzeki Brzozówki, gdzie Brzozówka wpada do Bobry. Tą Brzozówką w górę jej biegu do tegoż samego wododziału - wzdłuż jest mil 6. W tym miejscu, w wododziale zeszły się razem nowe granice. Wokół tych wszystkich nowych granic wzdłuż 30 mil, bez 2 mil. A miedzy tymi nowymi i starymi granicami w poprzek szerokości jest mil 4, a gdzie indziej mil 5, a w najszerszym miejscu mil 6. Tu na tych puszczach są osadzone wsie. Z tego wszystkiego nic nie dzierżył książę Michał Gliński. Tak nam mówili wszyscy ziemianie i osocznicy.
A to są stare granice goniądzkie i w nich trzymał Goniądz kniaź Michał Gliński: Od rzeki Bobry rzeką Kmitówką, dalej polami, którędy granica przebiega, kolejno rzeką Nereślą do Narwi, gdzie Nereśl wpada w Narew - wzdłuż 7 mil. Narwią rzeką do Bobry, gdzie rzeka Bobra wpada do Narwi - wzdłuż 3 mile. A rzeką Bobrą pod sam Goniądz, do ścian zamku, od ujścia Bobry do Narwi - wzdłuż 3 mile. A od Goniądza rzeką Bobrą w górę jej biegu do rzeczki Kmitówki, gdzie Kmitówka wpada do Bobry - wzdłuż 2 mile. Tak wokół obiegają stare granice goniądzkie i razem schodzą się nad Kmitówką.
Tak wokół starych granic goniądzkich, jak i kniaź Michał posiadał Goniądz - wokół 15 mil, a w poprzek tych starych granic, jakie Goniądz z dawna w sobie ma i jak Gliński, go trzymał - od Kmitówki i Szpakowa - 2 mile, od młyna Lewonie i od Boguszewa - 3 mile, od stawu Bystrego, od Nereśli - 5 mil, od Trzciannego - 3 mile. To szerokość dóbr goniądzkich w starych granicach i tak też Gliński je posiadał.
Pomiędzy starymi granicami i nowymi w puszczy grodzieńskiej do Goniądza wsie osadzone:
Najpierw wieś Zabiele i Jatwieź Wielka. W tych dwóch wsiach Zabielu i Jatwiezi włók 80. Również młyn na rzece Brzozowej. W tych wsiach wójtem jest Karp. Tamże [w Zabielu] dwór Karpia z gruntami ornymi. 18 włók gruntów i 3 ogrodników. Drugi dwór tego Karpia, nad Brzozową (=Karpowicze) z gruntami ornymi. 22 1 włók. Młyn o 2 kołach tegoż, na tej rzece Brzozowej. Od Kmitówki, od starej granicy do nowej, do Brzozowej, do dworu Karpia - w poprzek 1 mila.
Następnie ziemiański dwór Tarusów (=Dzięciołowo), z gruntami ornymi. Do niego 20 włók.
Tutaj, od starej granicy, od miedzy do Brzozowej, do nowej granicy - w poprzek 1 mila.
Kolejno ziemiański dwór Sławskiego (=Mikicin), z gruntami ornymi. 40 włók. Młyn na rzece Brzozowej.
Tutaj, od starej granicy, od ruskich mogiłek do nowej granicy, do rzeki Brzozowej - w poprzek 2 mile. Później wsie panów wojewodziców (Radziwiłłów):
Od majętności Sławskiego najpierw wieś Jaświły, a w nim włók 40.
Wieś Romejki i Jatwieź Sucha. W tych dwóch wsiach włók 30.
Później wieś Szpakowo, która to wieś jest nowo osadzona, wzdłuż rzeki Nereśli, po lewej stronie. W nim znajdują się grunty pomierzone na włóki. Nikt o nich nie powiedział ile ich tam jest, a z tamtejszych wieśniaków żaden nie podszedł do nas. Później Kalinówka panów wojewodziców (Radziwiłłów), a wójtostwo pana Iwachny (Kurzenieckiego) starosty pińskiego. W tym wójtostwie Kalinówka znajduje się 7 wsi:
Pierwsza wieś Bagno. W niej włók 25.
Wola (=Starowola). W wierzchowiskach rzeczki Kalinówki. W niej włók 49.
Kalinówka Zakościelna. W niej włók 28.
Kalinówka Zabołotna. W niej włók 15.
Nereśl Wielka. W niej włók 24.
Nereśl Mała. W niej włók 6.
Tak stwierdzili przed nami wszyscy ziemianie goniądzcy i osocznicy grodzieńscy, iż te wszystkie wsie osadzono na terytorium puszczy grodzieńskiej. A to są wsie osadzone na terytorium puszczy bielskiej, należące do panów wojewodziców (Radziwiłłów), jak stwierdzili ziemianie goniądzcy i osocznicy bielscy:
Dwór Knyszyn i do tego dworu grunta orne. Prócz nich gruntów ornych w Knyszynie (=miejskich) 113 włók.
Później wieś Długołęka. W niej 100 włók.
Później leśnictwo Stanisławowych (=Borsukówka) włók 14.
Później dwór Pęskiego, z gruntami ornymi. Do tego dworu, oprócz gruntów ornych dworskich - włók 20.
Później wieś Dobrzyniewo. W nim są dwa wójtostwa. Jeden wójt Wasko. Jego wójtostwo liczy sobie 50 włók. Drugi wójt Łukasz. Jego wójtostwo liczy sobie 100 włók. A te są obręby ziemiańskie, które pan wojewoda (wileński Mikołaj Radziwiłł) porozdawał puszczy bielskiej, na wytrzebienie i na osadzenie w nich wsi:
Grzegorz Strzelec, pod nim obręb ziemi.
Wasko, pod nim obręb ziemi.
Hryniewiczowie, pod nimi obręb ziemi.
Leniec, pod nim obręb ziemi.
Pod synem Leńca - Zinowem drugi obręb ziemi.
Łukasz (Kurzeniecki), pod nim obrób, obok Wasilkowa i gdzie Sokołdka wpada do Supraśli.
Ponadto wieśniak z Knyszyna, na imię Jesip wziął obręb ziemi, obok tegoż Łukasza. To wsie między starymi i nowymi granicami. A Bajków 33 włóki. Suma wszystkich włók wyżej opisanych, które po lewej, w puszczach grodzieńskiej i bielskiej zostały wytrzebione: 850 włók - prócz tych włók, o których nam nie powiedziano - w nowej wsi Szpakowie i wsi Jedeszki i wójta macieszskiego Mikołaja i wsi Macieszy i wsi Burbicz, bo ani jeden chłop z tych wsi do nas nie podszedł. Jednak ziemianie i osocznicy powiedzieli nam, że na oko w tych wsiach może być ze 150 włók.
Każdego roku, z każdej włóki płacą 37 gr, kolędy 3 gr, opłaty wojskowej 12 gr, dają owsa 2 korce bielskie, gęś, 2 kury, 20 jaj kokoszych. A każdego tygodnia, 1 dzień, z każdej włóki, mężczyźni odbywają pańszczyznę. To są ziemianie goniądzcy, którzy świadczyli o przebiegu granic. To są ich nazwiska:
Jan Sławski (z Mikicina),
Grzegorz Tarusa (z Dzięciołowa),
Jakub Wojciechowicz Wroceński (z Wrocenia),
Józef Bajka (z Bajek),
Mikołaj Mroczek (z Mroczek),
Stanisław Białosuknia (z Białosukni),
Adam Sobieszczka (z Sobieszczek),
Maciej Milewski,
Boruta Żakoński,
Bartosz (Sobieszczak), woźny,
Boruta Kramkowski,
Mikołaj Kramkowski,
Jan Pieńczykowski,
Piotr Wiszowaty,
Mikołaj Milewski,
Marek Milewski,
Wawrzyniec Milewski,
Wojciech Milewski,
Paweł Milewski,
Maciej Wroceński,
Stanisław Milewski,
Stanisław Bajko,
Jan Białosuknia,
Wojciech Milewski,
Jan Mońkowicz,
Bartosz Żakoński,
Marek Magnusz,
Mikołaj Mońkowicz,
Marek Ołdakowicz,
Jan Sobieszczka,
Matys Zbylitowski,
Stanisław Świerzbiński,
Piotr Moniek,
Jan Białasuknia,
Mikołaj Białasuknia,
Maciej Białasuknia,
Piotr Maciejewicz Pisanka,
Grzegorz Janowicz Pisanka,
Mikołaj Pisanka,
Stanko Tomkowicz Chojnowski,
Jakub Stanisławowicz Pisanka,
Marcin Mikołajewicz Chojnowski,
Jan Marcinowicz Kulesza,
Rafał Marcinowicz Kulesza,
Stanisław Kulesza,
Marcin Kulesza,
Piotr Kulesza,
Piotr Mroczkiewicz,
Grzegorz Moniuszkiewicz,
Piotr Moniuszko,
Szymon Moniuszkowicz,
Adam Sobieszczka,
Jan, jego syn,
Paweł Sobieszczka,
Jędrzej, jego syn,
Bartosz Sobieszczka, woźny,
Stanisław Kramkowski,
Wawrzyniec Kramkowski,
Grzegorz Kramkowski,
Zygmunt Niewiarowski,
Bogdan lekarz z Prejwoszów,
Jakub Boguszek,
Jakub Wiszowaty,
Paweł Wiszowaty,
Maciej Wiszowaty,
Michał Wroceński,
Jan Jakubowicz Wroceński. To są nazwiska osoczników grodzieńskich:
Suprun Rudziewicz,
Trochim Bobynicz,
Hrin Chwedcewicz,
Maksim Bowszewicz,
Żdan Bołszewicz,
diak Putiłowicz,
Stefan Suchinicz,
Pietrasiec Suchinicz,
Olechno Zenowowicz,
Makarec Bołszewicz,
Iwan Matfiejewicz,
Kul Bolszewicz,
Andrejec Rudewicz,
Paszko Zubowicz,
Sienko Kreglewicz,
Fiedec Gordiewicz,
Karpiec Dubniczanin,
Maksim Artymowicz,
Timosz Kunaszewicz,
Olichfierec Jacynicz,
Deszko Charankowicz. To są nazwiska osoczników bielskich:
Jakim Kuzmicz,
Sanko Sienkowicz, Miś Iwanowicz,
Połuta Tancowicz,
Iniec wójtowicz Klepacz,
Iwan Iwowicz. Także stwierdził przed nami wójt długołęcki Józef Bajka, że JKM Aleksander rozkazał mu wolę osadzić tutaj na Długołęce i wystawił w Krakowie na to swój list wielkoksiążęcy. A ja w tym czasie byłem w Krakowie, z panem Mikołajem Mikołajewiczem (Radziwiłłem) podczaszym, starostą bielskim. Ja powróciwszy zacząłem wolę na Długołęce osadzać.
A pan Gasztołd z Tykocina zaczął mnie tego zakazywać. Później jednak dowiedział się on, że ta puszcza jest bielska, wielkoksiążęca i JM dał temu pokój. I ja przystąpiłem do osadzania wsi z rozkazania i listu władcy...